Korozyon Normları
Korozyon metallerin ortam ile kimyasal veya elektro kimyasal reaksiyonu sonucu malzeme özelliklerinin olumsuz yönde etkilenmesidir.
Kimyasal korozyon metalin içinde bulunduğu ortamdaki diğer bir elementle doğrudan elektron alışverişinin söz konusu olduğu bir reaksiyondur. Metal genellikle ortamdaki oksijene elektron verir ve reaksiyon sonucu metal oksit oluşur. Anodik metal çözünmesi için metal yüzeyinin aktif olması, metalin elektrolitik olarak aşınmasını engelleyebilecek bir reaksiyonla karşılaşılmaması lazımdır.
Pasifleşebilen malzemelerde ve özellikle oksijence zengin elektrolitlerde, çoğu kez oksit olarak oluşan pasif tabaka sayesinde anot akımı çok küçük bir değere düşer ve geniş bir potansiyel aralığında yaklaşık olarak sabit kalır. Bu şekilde korozyonun devam etmesi engellenir.
Korozyon Biçimleri Malzemede korozyona bağlı hasar başlıca üç biçimde gerçekleşir: genel korozyon, noktasal korozyon ve korozyon çatlağı. Genel korozyon bütün yüzeyi etkilerken, noktasal korozyonda krater (pitting) yada iğne şeklinde yerel çukurlar oluşur veya yüzeyin altı oyulur. Genel korozyonda metal çözünmesi yavaştır ve ortaya çıkan korozyonun neden olduğu maddelerden ötürü kolaylıkla fark edilerek önlem alınabilir. Ancak ulaşılamayan iç boşluklarda görünümün bozulması izlenemeyeceğinden tehlikeli olabilir. Noktasal korozyonda ise ortaya çıkan korozyonun yarattığı maddeler fark edilmeyecek kadar azdır, bundan dolayı parça delinip sızma gibi bir belirti görülmeden fark edilmez.
Bu duruma gelindiğinde ise sistemin bütününde dolaylı oluşacak hasar, korozyon hasarının kendisinden çok daha ağır sonuçlara yol açabilir. Korozyon çatlakları ise en tehlikeli korozyon biçimi olup, noktasal korozyon gibi çok zor fark edilir. Mekanik zorlama altındaki çatlak uçlarında çentik etkisiyle oluşan gerilme yığılmaları ile kesit daralması sonucu ortaya çıkan aşırı zorlama, kırılmaya yol açabilir. Korozyon çatlağının hem tane sınırlarından hem de tane içlerinden ilerlemesi mümkündür. Korozyon Türleri Korozyon türlerini mekanik zorlamasız ve mekanik zorlamalı olmak üzere iki ana başlıkta toplayabiliriz. Mekanik zorlamasız korozyon türleri: Temas korozyonu, derişiklik pili, aralık korozyonu ve ayırımlı korozyon şeklinde sıralanabilir.
Korozyon Biçimleri
Malzemede korozyona bağlı hasar başlıca üç biçimde gerçekleşir: genel korozyon, noktasal korozyon ve korozyon çatlağı. Genel korozyon bütün yüzeyi etkilerken, noktasal korozyonda krater (pitting) yada iğne şeklinde yerel çukurlar oluşur veya yüzeyin altı oyulur. Genel korozyonda metal çözünmesi yavaştır ve ortaya çıkan korozyonun neden olduğu maddelerden ötürü kolaylıkla fark edilerek önlem alınabilir. Ancak ulaşılamayan iç boşluklarda görünümün bozulması izlenemeyeceğinden tehlikeli olabilir. Noktasal korozyonda ise ortaya çıkan korozyonun yarattığı maddeler fark edilmeyecek kadar azdır, bundan dolayı parça delinip sızma gibi bir belirti görülmeden fark edilmez. Bu duruma gelindiğinde ise sistemin bütününde dolaylı oluşacak hasar, korozyon hasarının kendisinden çok daha ağır sonuçlara yol açabilir. Korozyon çatlakları ise en tehlikeli korozyon biçimi olup, noktasal korozyon gibi çok zor fark edilir. Mekanik zorlama altındaki çatlak uçlarında çentik etkisiyle oluşan gerilme yığılmaları ile kesit daralması sonucu ortaya çıkan aşırı zorlama, kırılmaya yol açabilir. Korozyon çatlağının hem tane sınırlarından hem de tane içlerinden ilerlemesi mümkündür.
Korozyon Türleri
Korozyon türlerini mekanik zorlamasız ve mekanik zorlamalı olmak üzere iki ana başlıkta toplayabiliriz.
Mekanik zorlamasız korozyon türleri:
Temas korozyonu, derişiklik pili, aralık korozyonu ve ayırımlı korozyon şeklinde sıralanabilir. Temas korozyonu veya temas pilinde anotla katot arasındaki elektrik direnci genellikle çok küçüktür, yani kısa devre bulunmaktadır. Bu durumda anot ve katot iki ayrı parça ise makro temas pili oluşur ve üniform bir genel korozyon görülür. Bu tür korozyon heterojen bir karışımın değişik içyapı bileşenleri arasında ortaya çıkabileceği gibi sıvı içindeki metal birikintiler ile sıvıyı taşıyan kap veya boru arasında ortaya çıkabilir ve her iki durumda da noktasaldır. Derişiklik pili elektrolit içindeki belirli maddelerin homojen olmayan derişikliklerinden kaynaklanır. En sık rastlana derişiklik pili elektrolite oksijen girişinin çeşitli bölgelerde farklı olmasından ileri gelen havalandırma pilidir. Ayırımlı korozyonda belirli içyapı bileşenleri, tane sınırına yakın bölgeler veya bazı alaşım elemanları elektrolitte öncelikle çözünürler. Taneler arası korozyon ayırımlı korozyon için bir örnektir. Ayırımlı korozyonun özel halleri kır dökme demirdeki süngerleşme ve pirinçteki çinkosuzlaşmadır. Bu durumda parça dış biçimini korur, ancak dayanımını kaybeder. |
Mekanik zorlamalı korozyon türleri:
Gerilme korozyonu, hidrojen gevrekliği ve korozyon yorulması sıralanabilir. Gerilme korozyonu elektrolit içinde bulunan ve bir çatlak başlangıcı taşıyan parça üzerine çekme gerilmelerinin etkimesi ile ortaya çıkar. Gerilme nedeniyle hareket eden dislokasyonların yüzeyde meydana getirdiği kayma eşikleri, korozyon yavaşlatıcı oksit vb. tabakanın sürekliliğini bozar. Korozyon yorulması hemen hemen her zaman taneler içi çatlaklar şeklinde ilerler. Mekanik zorlama altındaki korozyon türlerine ek olarak iki katı maddenin sürtünmesi sonucu ortaya çıkan sürtünme korozyonu, akan sıvılar içinde oluşan erozyon korozyonu ve kavitasyon korozyonu sıralanabilir. Sürtünme korozyonunda özellikle mekanik aşınma ile kopan yüzey parçacıkları korozyona uğrayarak uyum pası diye adlandırılan korozyonun yarattığı maddeleri oluştururlar. Erozyon ve kavitasyonda ise metal yüzeyindeki koruyucu tabaka bozularak korozyon hasarı ortaya çıkar. |
Metallerin Korozyon Davranışı
Anodik metal çözünmesi için metal yüzeyinin aktif olması, metalin elektrolitik olarak aşınmasını engelleyebilecek bir reaksiyonla karşılaşılmaması lazımdır. Pasifleşebilen malzemelerde ve özellikle oksijence zengin elektrolitlerde, çoğu kez oksit olarak oluşan pasif tabaka sayesinde anot akımı çok küçük bir değere düşer ve geniş bir potansiyel aralığında yaklaşık olarak sabit kalır. Bu şekilde korozyonun devam etmesi engellenir.
Korozyondan Korunma
Korozyondan aktif korunmada elektrolitin değiştirilmesi, koruyucu anot kullanılması ve dış elektrik potansiyeli uygulanması ile doğrudan doğruya korozyon reaksiyonları azaltılır.
Bir elektrolitin etkinliğini azaltmak üzere inhibitör denilen kimyasal maddeler eklenebilir veya kapalı devre sistemlerde su, oksijence fakirleştirilebilir. Koruyucu anot veya dış gerilim uygulaması ile korunmak istenen malzeme katot haline getirilir. Korozyondan pasif korunma olarak elektroliti korunacak metalden uzak tutan her türlü önlem anlaşılır.
Yaygın olarak kullanılan yöntemler arasında organik (yağ, balmumu, plastik), metal olmayan-inorganik (oksitler, fosfatlar, seramikler, emaye) ve metal yüzey koruma kaplamalar› sıralanabilir. Tasarım sırasında da korozyondan korunma amaçlı tedbirler alınabilir. Farklı potansiyele sahip malzemeler arasındaki korozyon, ara yalıtkan tabakalar ile engellenebilir.
Haberler
Â
Kimyasal bilgi sistemi menüsünden :
Dönüşüm Tabloları , Ayrışım Cetveli ,
Atomik Ağırlıklar gibi bilgilere ulaşabilirsiniz.
Sektörde bir ilk olacak olan Galvano Center ile ;
galvaniz kimyasalları ve tüm yan ürünlerine
tek bir çatı altında ulaşabileceksiniz.
Ayrıntılar için tıklayınız.
Â